ΠΡΩΤΟΣ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ: ΗΠΕΙΡΟΣ;

Στην περιοχή της Βορειοδυτικής Ελλάδας οδηγούν τα νέα ευρήματα της έρευνας για την προέλευση και λειτουργία του μηχανισμού των Αντικυθήρων, του πρώτου αναλογικού υπολογιστή που κατασκευάστηκε πριν από 2000 χρόνια και βρέθηκε σε ναυάγιο ανοικτά του ελληνικού νησιού, απ' όπου ανασύρθηκε από Συμιακούς σφουγγαράδες.
Πρόκειται για την αρχαιότερη σωζόμενη διάταξη με γρανάζια, κατασκευασμένη, όπως όλα δείχνουν μέχρι σήμερα, να υπολογίζει τις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων και της Σελήνης με εντυπωσιακή ακρίβεια, καθώς επίσης...

και αστρονομικών φαινομένων- όπως η έκλειψη του ήλιου.
Η πολυπλοκότητα λειτουργίας του μηχανισμού αφήνει ακόμη πολλά αναπάντητα ερωτήματα για τη χρήση του, τον τρόπο και τον λόγο της κατασκευής του, την προέλευσή του. Ωστόσο, μία σειρά από νέες ενδείξεις που ήρθαν στο φως, στο πλαίσιο διδακτορικής διατριβής που ξεκίνησε το Εργαστήριο Αστρονομίας του τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής τους Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, με επιβλέποντα τον καθηγητή, Γιάννη Σειραδάκη, τείνουν να ξεκαθαρίσουν, έστω και αμυδρά, το τοπίο.

«Είναι πιθανό, ο ιδιοκτήτης του μηχανισμού να προέρχεται ή να έχει σχέση με την Βορειοδυτική Ελλάδα και συγκεκριμένα την Ηπειρο και την Κέρκυρα» δήλωσε ο κ.Σειραδάκης, επισημαίνοντας ότι τρία ανεξάρτητα στοιχεία που βρέθηκε να φέρει ο μηχανισμός, μπορούν να οδηγήσουν σ' αυτή την υπόθεση.

Το πρώτο στοιχείο αφορά τη σπείρα του Μέτωνα, η οποία (με τις 235 υποδιαιρέσεις στον σπειροειδή έλικά της) προέβλεπε με ακρίβεια την κίνηση και τις φάσεις της Σελήνης, παρά την ιδιαίτερα πολύπλοκη πορεία της. Εκεί ανακαλύφθηκε ένα ημερολόγιο με τα ονόματα των 12 μηνών, το οποίο ταυτίζεται πλήρως με τα ημερολόγια που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίες πόλεις της Κέρκυρας, του Βουθρωτού της Βόρειας Ηπείρου και της Δωδώνης. Όπως είναι γνωστό, κάθε πόλη είχε το δικό της ημερολόγιο και δικά της ονόματα στους μήνες.
Το δεύτερο στοιχείο έχει σχέση με τους σημαντικούς αγώνες που διεξάγονταν στην αρχαία Ελλάδα, όπως Ολυμπιακοί, Πύθια, Ισθμια και Νέμεα. Εκτός αυτών, εντοπίστηκε και μία ακόμη ονομασία αγώνων, των Νάιων, οι οποίοι διεξάγονταν στη Δωδώνη και συγκαταλέγονται στους σημαντικούς στεφανίτες αγώνες.

Η τρίτη ένδειξη συνδέεται με τις Επιτολές, δηλαδή το σύνολο των αστρονομικών φαινομένων, και με τη σειρά που αυτά εμφανίζονταν. Ο μηχανισμός φέρει ένα Παράπηγμα με Επιτολές διαφόρων αστέρων, η σειρά εμφάνισης των οποίων εξαρτάται από το γεωγραφικό πλάτος της περιοχής χρήσης. Για παράδειγμα, η σειρά εμφάνισης των φαινομένων δεν ταίριαζε με το γεωγραφικό πλάτος της Κρήτης ή άλλων τοποθεσιών, παρά μόνο με αυτό της Βορειοδυτικής Ελλάδας. Ο νόμος Κέπλερ ήταν γνωστός στους Ελληνες 1.600 χρόνια πριν.
Εξάλλου, σύμφωνα με τον κ.Σειραδάκη, από την επεξεργασία των στοιχείων του μηχανισμού προκύπτουν δύο ακόμη σημαντικές διαπιστώσεις, που ενισχύουν την σπουδαιότητά του. Ο δείκτης της Σελήνης και των ζωδίων στον σπειροειδή έλικα του Μέτωνα είναι έτσι κατασκευασμένος ώστε να είναι ελεύθερος να πηγαινοέρχεται για να ακολουθεί τη σπείρα. Η κίνηση αυτή περιγράφεται εκατοντάδες χρόνια μετά τον δεύτερο νόμο των εμβαδών του Κέπλερ, ενώ η τεχνική μοιάζει με αυτή του πικάπ (κίνηση της βελόνας).

Τέλος, οι δύο σπείρες της πίσω πλευράς του μηχανισμού δεν αποτελούν σπείρες του Αρχιμήδη (δημιουργία κύκλων με διαφορετικό μήκος ακτίνας), αλλά σπείρες που έχουν δημιουργηθεί από δύο ημικύκλια.
Υποψήφια διδάκτωρ για την εκπόνηση της διατριβής επιλέχθηκε η απόφοιτη του τμήματος Φυσικής και του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, Μαγδαληνή Αναστασίου. Η έρευνα για το μηχανισμό πραγματοποιείται με τη χρήση ειδικού υπολογιστή και του προγράμματος επεξεργασίας δεδομένων VG Studio Max, που αγοράστηκαν για το σκοπό αυτό από το ΑΠΘ.
Στο πλαίσιο της διατριβής κατασκευάστηκε αντίγραφο του μηχανισμού, σε πραγματικές διαστάσεις, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα μέχρι στιγμής δεδομένα της έρευνας.

ΠΗΓΗ:

Epirus-ellas